Tekvando ya dair herşey

Tekvando Nedir? Uluslararası adı ile Taekwondo, çıplak el ve ayakla yapılan, ilk olarak Kore'de ortaya çıkan bir uzakdoğu savunma sanatı ve sporudur. Tekvando kelimesi, Korece Tae, Kwon ve Do kelimelerinin birleşiminden (TaeKwonDO) oluşmuştur. Yaklaşık 600'lü yıllarda ortaya çıkan ve birbirinden ayrı iki sistem olan "Ayak Sistemi" ile "Yumruk Metodu" zamanla bir araya getirilerek Tekvando ortaya çıkmıştır. Günümüzde tekvando büyük oranda ayak hareketlerinden oluşmaktadır.

Tekvando sporunda güçten ziyade hız çok daha önemlidir. Tekvando müsabakalarında rakibin tekniğinden kaçmak yerine, tekniği boşa çıkarıp ya da gard alarak etkisiz kıldıktan sonra karşı hamle yapılması esastır. Eğer yeterince hızlı olunursa, rakip daha tekniğini tamamlayamadan karşı darbe ile rakipten puan almak mümkündür.

Tekvando'da, tecrübe ve ustalığı belirtmek üzere kuşaklar kullanılır. Bu kuşaklar sırayla, beyaz, sarı, yeşil, mavi, kırmızı, siyah renklerdedir. Derecelendirmeyi kolaylaştırmak için, her iki kuşağın arasında bir de ara kuşak bulunur. Bu ara kuşak, öncesindeki ve sonrasındaki kuşakların rengiyle anılır; sarı-yeşil kuşak, kırmızı-siyah kuşak gibi. 4 ayda 1 kuşak sınavı yapılır, başarılı olanlar bir üst kuşağa geçerler. Başarıya göre ara kuşakları atlayarak yükselmek de mümkündür. Örneğin, sarı kuşak sınavına giren bir sporcu eğer üstün başarı gösterirse sarı-yeşil kuşak alabilir.

Kuşakların en üstü siyah kuşaktır. Siyah kuşaktan sonra yeni kuşak alınmaz. Bunun yerine siyah kuşağın derecelerini belirtmek üzere Dan alınır. Bunlar 1.Dan, 2.Dan, 3.Dan, 4.Dan, 5.Dan, 6.Dan, 7.Dan, 8.Dan ve 9.Dan'dır. Her Dan derecesi arasında belli bir bekleme süresi vardır. Bu süre Dan derecesi kadar yıldır. Örneğin, 4.Dan olan birisi 5.Dan'a geçmek için 4 sene beklemek ve ardından bir imtihana girmek zorundadır.

TAEKVANDO TARİHİ

Taekwondo, uzak doğu ülkelerinden KORE'nin Milli sporu olup, bu ülkede doğmuş, gelişmiş ve zamanla Dünya'ya yayılmıştır. Geçmişi 13 Asır öncelerine dayanmaktadır. Nitekim o çağlarda KORE'de yaşayan insanlar doğaya, vahşi hayvanlara ve haydutlara karşı kendilerini savunmak için tamamiyle ayak tekniklerini içeren bir savunma sistemi geliştirmişler ve buna "TAEGYON" yani "Ayak Sistemi" adını vermişlerdir. Yine aynı çağlarda KORE'de uygulanmakta olan "KWONPOP" yani "Yumruk Metodu" olarak isimlendirilen sadece el tekniklerini içeren bir sistem daha bulunmakta idi. Bu arada 600'lü yıllarda KORE Yarımadası 3 Krallığa bölünmüş ve bu krallıkların en küçüğü olan SİLLA Krallığının genç asilleri ve savaşçıları kullandıkları çeşitli savaş silahlarının yanısıra yukarıdaki el ve ayak tekniklerini geliştirerek bir savaş aracı olarak kullanmak suretiyle silahsız savaş çalışmalarına da önem verip kendilerini düşmanlara karşı daha güçlü duruma getirmişlerdir. İşte bu insanlar el ve ayakla yaptıkları savunma tekniklerini, zamanla sistemleştirerek adına Taek-Kyon demişlerdir. Böylece de Taekwondo'nun ilk temelleri oluşmuştur.


Taekwondo 20. Yüzyıla gelene kadar geçirmiş olduğu evrimler sonucunda bu günkü şekline dönüşmüş, 1905 yılında da bir yarışma sporu olarak kabul edilmiştir. Nihayet 1966 yılında Uluslar arası Taekwondo Federasyonu kurulmuştur. 179 Ülke bu Federasyona üye olup, bu gün Taekwondo milyonlarca insanın yaptığı bir spor dalı haline gelmiştir.

TAEKWONDA KURALLARI

ekvando (Uluslararası adı ile Taekwondo), belli kurallar içerisinde yapılan bir spordur. Bu kuralları antreman, sınav ve müsabaka kuralları olarak sınıflandırabiliriz. Özellikle müsabaka kuralları sporcuların kesinlikle uyması gereken kurallardır. Aksi halde, hükmen malup sayılmaya kadar varabilecek yaptırımlarla karşılaşılır.

Tekvando müsabakalarında amaç rakibi yaralamak ya da sakat bırakmak değil, rakipten daha fazla puan almaktır. Bu nedenle, en sıkı güvenlik önlemlerinin alındığı dövüş sporlarından biri tekvandodur.

Tekvando maçları 2'er dakikalık 3 devreden oluşur. Devre aralarında 1'er dakika dinlenme molası verilir. Bu arada sporcular dinlenirken bir yandan sıvı ihtiyaçlarını giderip bir yandan da hocalarından maçla ilgili uyarı ve teknikleri alırlar. Tekvando maçları sporcuların birbirlerine ve hakemlere selamı ile başlar ve biter. 3 raundun sonunda eşitlik olması durumunda, üçüncü raundun sona ermesinden sonra bir dakikalık dinlenme süresi verilir ve daha sonra altın vuruş olarak adlandırılan son vuruşun yapılacağı iki dakikalık dördüncü raunt yapılır.Altın vuruş veya ceza puanları erilerek müsabaka sona erer.

Maç esnasında uyulması gereken kurallar şunlardır:

Bel aşağıya vurmak,
Yüze ve kafaya yumruk atmak,
Rakibin arkasına ya da sırtına vurmak,
Rakibi tutmak, itmek ya da çekmek
Çizginin dışına çıkmak,
Rakibe çelme takmak,
Kasıtlı olarak yere düşmek ya da yaralanmış gibi yapmak
yasaktır ve bu hareketleri yapan sporcu uyarı cezası alır.
Kural dışı harekler yapmakta ısrar eden, kafa atan, yere düşen sporcuya vuran ya da ayrıl komutuna rağmen rakibine vurmaya çalışan sporcu eksi puan alır.

3 eksi puan alan sporcu hükmen yenik sayılır.

Belden yukarı olmak şartıyla vücuda ve kafaya tekme atmak serbesttir. Kafaya yapılan teknikler daha zor ve riskli fakat daha etkilidir. Rakibi ciddi şekilde sarsarsa müsabakayı kazanmayı sağlayabilir.


Rakibe puan alıcı bir teknik uygulayan sporcunun bu tekniği uyguladıktan sonra yere düşmesi halinde puan verilmez.

TAEKWONDA TEKNİKLER

İzin Verilen Teknikler ve Alanlar

İzin verilen teknikler yumruk ve ayak tekniğidir. Bu teknikler aşağıda tanımlanmıştır.
a) Yumruk Tekniği; İşaret parmağının ve orta parmağın ön kısmı kullanılarak, diğer parmaklar sıkıca kapalı olarak uygulanan tekniktir. Orijinal Kore teknikler terminolojisinde; Pa-run-ju-mok terimi doğru biçimde sıkılı yumruk anlamında kullanılmaktadır.

Bu nedenle, orta parmak ve işaret parmağının önünü kullanarak vurma ile, parmakların eklem yerleri açı, yörünge veya basamak oluşturmayacak şekilde yapılacak vuruş da kabul edilecektir.

b) Ayak Tekniği: Ayak bilek kemiğinin altındaki bölümü kullanılarak uygulanan tekniktir. Ayak elmacık kemiği yani bilek kemiği aşağısında ayakla yapılacak her vuruş geçerli vuruştur. Bununla birlikte elmacık kemiğinden yukarısı ile, örneğin, kaval kemiği ile veya diz ile vs. yapılacak vuruşlara izin verilmemiştir.


Tekvando'da kullanılan başlıca ayak teknikleri ap-chagi, yop-chagi, yopcha-olligi, apcha-olligi, neoryo-chagi, dollyo-chagi, dwi-chagi olarak sayılabilir. El ve kol tekniklerinden bazıları ise yop-jurigi, chi-jurigi, neryo-jurigi, doolyo-jurigi, digeut-jurigi'dir.

  Tekvando'da  Poomseler:

Poomseler: Poomseler tekvandonun çalışma kalıpları olarak düşünülebilir. Çeşitli tekniklerin birbiri ardınca ve birbirleriyle uyumlu ve birbirini tamamlayıcı şekilde yapılmasıdır. Her poomse aynı zamanda farklı kuşak imtihanları içerisinde yer alan bir sınav ve beceri konusudur. Poomselerin seri ve düzgün yapılması önemlidir. Tekvandoda, özellikle müsabakalarda önemli bir konu olan peşpeşe tekniklerin uygulanmasının önünü açan ve ardı ardına teknik uygulama becerisi kazandıran poomseler oldukça önemlidir. Bu nedenle, poomselere yeterli özeni göstermek ve iyi çalışmak gerekir.

Avrupa ve dünya poomse şampiyonaları düzenlenmektedir. Örneğin, 2010 yılında Özbekistan'da düzenlenen 5. Dünya Tekvando Poomse Şampiyonası'nda 2 altın ve 4 bronz madalya kazanan Türk Milli Takımı, 3. olarak önemli bir başarı elde emiştir.

Il-Yang (8. Seviye)

I-Yang (7. Seviye)

Sam-Yang (6. Seviye)

Sa-Yang (5. Seviye)

Oh-Yang (4. Seviye)

Youk-Yang (3. Seviye)

Chil-Yang (2. Seviye)

Pal-Yang (1. Seviye - Siyah Kuşak)

Koryo (1. Dan)

Tekvando'da da KUŞAKLAR

Diğer uzak doğu sporlarında olduğu gibi Tekvando'da da, tecrübe ve ustalığı belirtmek üzere farklı renklerde kuşaklar kullanılır. Bu kuşaklar sırayla, beyaz, sarı, yeşil, mavi, kırmızı, siyah kuşaktır. Başarılı ve yetenekli sporcuların derecelendirmesini kolaylaştırmak için, her iki kuşağın arasında bir de ara kuşak bulunur. Bu ara kuşak, öncesindeki ve sonrasındaki kuşakların rengiyle anılır; örneğin normalde beyaz kuşaktan sonra sarı kuşağa geçmesi gereken bir sporcu tekniklerdeki kabiliyeti, sınavdaki başarısı, gayreti ve sporcu ahlakı göz önüne alınarak sarı-yeşil kuşak sahibi olabilir. Böylece, sarı kuşaktan daha üst fakat yeşil kuşaktan bir alt seviyededir. Aynı şekilde, yeşil-mavi, kırmızı-siyah kuşak gibi ara kuşaklar almak da mümkündür. Tekvandoda kuşak sınavları 4 ayda 1 kez yapılır, başarılı olanlar bir üst kuşağa geçerler.

Kuşakların en üstü siyah kuşaktır. Siyah kuşaktan sonra yeni kuşak alınmaz. Bunun yerine siyah kuşağın derecelerini belirtmek üzere Dan alınır. Bunlar 1.Dan, 2.Dan, 3.Dan, 4.Dan, 5.Dan, 6.Dan, 7.Dan, 8.Dan ve 9.Dan olmak üzere 9 tanedir. Her Dan derecesi arasında Dan derecesi kadar yıl beklemek ve ardından girilen sınavı başarıyla geçmek gerekir. Örneğin, 3.Dan olan birisi 4.Dan'a geçmek için 3 sene beklemek ve ardından bir imtihana girmek zorundadır.

Tekvando  ANTREMAN
Tekvando antremanlarında ısınma ve esneme hareketlerinin ardından temel teknikler, duruşlar, bloklar, diz kaldırma, poomseler vb. üzerinde çalışılır. Çalışmalar genellikle eşli ve karşılıklı çeşitli malzemelerle yapılır.

Tekvandoda tekmelerin hızlı olması çok önemlidir. Bu nedenle, sporculara hız kazandıracak çalışmalar ihmal edilmemelidir. Bir teknik ne kadar hızlı ise hedefi bulma şansı da o derece yüksektir. Bununla birlikte, doğru uygulanmayan bir teknik hızlı olsa bile ya hedefi tutturamayacak ya da tekniği uygulayan sporcuda gardın düşmesi ya da dengenin bozulması nedeniyle rakibe açık verilmesi sonucu karşı teknik yemesine neden olabilecektir.

Bu nedenlerden dolayı teknikler hem hızlı hem de kusursuz olmalıdır. Antremanlar bunun için çok önemlidir.

Genel olarak tekvando antremanlarında tekniklerin doğru yapılması, kondisyon ve hız kazanmaya ağırlık verilirken müsabaka dönemlerinde yapılan antremanlarda, o zamana kadar kazanılan teknik ve becerilerin müsabaka içerisinde nasıl kullanılacağı ve ardı ardına tekniklerin nasıl bağlanacağı gibi konulara ağırlık verilir ve bol bol eşli müsabakalar yapılarak asıl şampiyonaya hazırlanılır.

TEKVANDO DA SPORUNDA BESLENME
Sağlıklı ve dengeli beslenme her yaştan ve cinsiyetten insan için çok önemlidir. Bununla birlikte, özellikle fiziksel olarak normal insanlardan daha fazla performans sarf eden sporcuların beslenmeleri ayrı olarak ele alınmalıdır.

Örneğin, normal bir yetişkinin günlük ihtiyaç duyduğu protein miktarının belki bir kaç katı vücut geliştirme sporu ile uğraşan bir sporcunun günlük protein ihtiyacını ancak karşılayabilecektir.

Bu nedenle, sporcuların ihtiyaç duydukları besin maddelerini ve miktarlarını iyi tesbit etmek ve gereken ayarları yapmak gerekir. Yetersiz ve dengesiz beslenen sporcuların başarılı olamayacakları açıktır.

Proteinler: Özellikle vücut geliştirme sporu ile uğraşanların protein takviyesi almaları gerekebilir. Bunu süt tozu ile sağlamak mümkündür.

Proteinler vücudun ve hücrenin yapıtaşını oluşturan temel bileşenlerdir. Saç ve tırnaklar büyük oranda proteinden oluşur. Vücudumuz, doku yapımı ve onarımı için proteini kullanır. Ayrıca, proteinler çeşitli enzimler, hormonlar ve diğer vücut kimyasalları için kullanılmaktadır. Proteinler kas, kemik ve kıkırdakların da en önemli yapıtaşıdır.

Her birey farklı miktarlarda proteine ihtiyaç duyar. Fiziksel olarak aktif olan kişilerin ise protein ihtiyaçları artış gösterir.

Su ve tuz: Su, sporcu beslenmesinde en önemli besinler arasında yer alır. Su vücuttaki atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılması, vücut ısısının dengelenmesi ve besinlerin hazmedilmesi gibi olaylarda görev alır. Özellikle fiziksel aktiviteler sırasında vücutta yeterli su olası önemlidir.

Karbonhidratlar: Egzersiz sırasında vücut tarafından kullanılan ana yakıt kaslarda depolanan ve şekerin bir formu olan glikojen karbonhidratlardır. Egzersiz boyunca kaslardaki glikojen depoları kullanılır, fakat bu depolar sınırlıdır ve ortalama 90 dakika kadar yeterli olabilir. Bu nedenle, kaybedilen glikojen karbonhidratça zengin beslenme ile yerine konulmalıdır.

Karbonhidratlar vücudun enerji ihtiyacını karşılamalarının yanında, genel güç ve dayanıklılığı arttırarak vücut performansını arttırmaya yardımcı olur.

Karbonhidratlar işlenmemiş unlu mamuller ile taze sebze ve meyvelerden temin edilirse vücut için daha sağlıklı olur.


Mineraller: Mineraller de sporcu beslenmesinde çok önemli bir yere sahiptir. Yeterli mineral almayan sporcular performans düşüşünün yanında ciddi sağlık sorunlarıyla da karşılaşabilmektedir. Sporcu sakatlanmalarının en önemli nedenlerinin magnezyum ve potasyum eksikliği olduğu unutulmamalıdır.

Tekvando'dan Kareler